BEZPIECZEŃSTWO I OCHRONA MAŁOLETNICH
w Miejskim Przedszkolu nr 2 w Kwidzynie

STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw. (Dz.U. 2023 poz.1606)
2. Ustawa z 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (Dz.U. 2023 poz.1304 ze zm.)
3. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 września 2023 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”(Dz.U. 2023 poz.1870).
4. Ustawa z dnia 9 czerwca 2022 r.o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (Dz.U. 2022 poz.1700).
5. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. 2021 poz.1249)
6. Obwieszczenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 lipca 2020 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia MEN w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz.U. 2020 poz. 1309).
7. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych)
8. Ustawa z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. 2019 poz. 1781
9. Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz.U.2023.0.900.)
10. Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz.U. z dnia 23 grudnia 1991 r. nr 120 poz.526)
11. Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r.(Dz.U. 1997.78.483)- zapisy regulujące ochronę dziecka przed przemocą, wyzyskiem i demoralizacją.
12. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r.- Kodeks karny (Dz.U. 1997.88.553 z późn. zm.)
13. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. -Karta Nauczyciela (Dz.U. 2023.0.984)

Rozdział I
Postanowienia ogólne

§1
1. Opieka nad dziećmi to troska o ich godność, dobro fizyczne oraz psychiczne. Personel przedszkola bierze na siebie tę odpowiedzialność, zwłaszcza, że okoliczności krzywdzenia małoletnich może być wiele. Małoletni mogą zostać wykorzystani w domu, w instytucji, w swoim środowisku, przez znajomego, rzadziej przez osobę nieznaną. Mogą zostać wykorzystani przez jednego lub kilku dorosłych, albo też przez innego małoletniego lub kilku małoletnich. Ktoś może wykorzystać małoletniego wyrządzając mu krzywdę i ktoś może być winnym zaniedbania, nie interweniując w celu przeciwdziałaniu krzywdzie.
2. Standardy ochrony małoletnich są narzędziem służącym eliminowaniu ryzyka popełniania nadużyć wobec małoletnich, a jego przestrzeganie pozwala zminimalizować ryzyko wystąpienia tych nadużyć w relacjach z dziećmi.
3. Personel współtworzy i gwarantuje bezpieczne i przyjazne środowisko w przedszkolu. Zasadą tych działań jest troska o bezpieczeństwo wszystkich dzieci, ochrona ich praw oraz dbałość o ich wszechstronny rozwój.
4. Celem działań wszystkich pracowników przedszkola jest ochrona małoletnich przed każdą formą krzywdzenia oraz zapewnienie im bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego w przedszkolu, zgodnie ze swoimi kompetencjami i rolami:
a) Zapewnienie bezpieczeństwa małoletnim powierzonym Miejskiemu Przedszkolu nr 2 w Kwidzynie oraz współpracującymi z nim instytucjom.
b) Udzielenie rodzicom/prawnym opiekunom małoletnich moralnej pewności co do stosowania w przedszkolnej praktyce pedagogicznej najwyższych standardów dobra i bezpieczeństwa: słuchania dzieci, szacunku wobec nich jako osób, doceniania ich wysiłków i osiągnięć, angażowania ich w procesy decyzyjne, zachęcania do podejmowania działań oraz pozytywnego motywowania ich do tego.
5. Wszyscy pracownicy przedszkola, w tym pracownicy instytucji, wolontariusze, stażyści oraz praktykanci znają treść dokumentu „Standardy ochrony małoletnich” i stosują je w praktyce. Realizują cele zgodnie ze swoimi kompetencjami, obowiązującym prawem oraz przepisami wewnętrznymi placówki. Skutecznie reagują w sytuacjach, gdy maloletni są krzywdzeni.
Słownik terminów
§2
1. PROCEDURA – sposób przeprowadzenia działania, systematycznie przestrzegany przy wykonywaniu powtarzających się czynności procesowych, prowadzących do osiągnięcia zamierzonych celów.
2. DANE OSOBOWE – informacje dotyczące wychowanka przedszkola umożliwiające jego identyfikację.
3. DYREKTOR (przedszkola) – przełożony, osoba kierująca placówką i zatrudnioną w niej grupą ludzi.
4. PRACOWNIK MIEJSKIEGO PRZEDSZKOLA NR 2 W KWIDZYNIE – każda osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, umowy o dzieło, umowy – zlecenia.
5. KOORDYNATORZY DZIAŁAŃ OCHRONY MAŁOLETNICH (ZESPÓŁ INTERWENCYJNY/INTERDYSCYPLINARNY), wyznaczeni przez dyrektora pracownicy, odpowiedzialni za koordynowanie działań w przedszkolu w przypadku zaistnienia krzywdzenia dzieci, mający na celu przestrzeganie standardów ochrony małoletnich przed przemocą.
6. MAŁOLETNI/ DZIECKO – wychowanek Miejskiego Przedszkola nr 2 w Kwidzynie, który nie ukończył 9 lat.
7. DZIECI O SPECJALNYCH POTRZEBACH EDUKACYJNYCH – dzieci, które potrzebują rozpoznania i zaspokajania potrzeb rozwojowych i edukacyjnych wynikających z czynników tj.: szczególne uzdolnienia, niepełnosprawność, niedostosowanie społeczne, choroby przewlekłe, specyficzne trudności w uczeniu się, zaburzenia komunikacji językowej, niepowodzenia edukacyjne, sytuacje kryzysowe lub traumatyczne, zaniedbania środowiskowe, które związane z sytuacją bytową dziecka, oraz trudności adaptacyjne, które wynikają z różnic kulturowych lub ze zmiany środowiska edukacyjnego.
8. INSTYTUCJA – każda firma, organizacja współpracująca z przedszkolem.
9. NAUCZYCIEL/ WYCHOWAWCA – członek personelu, którego zadaniem jest prowadzenie zajęć o charakterze dydaktycznym, opiekuńczym i wychowawczym na podstawie stosunku pracy.
10. OPIEKUN DZIECKA – osoba uprawniona do reprezentacji dziecka, w szczególności jego rodzic/opiekun prawny, albo inna osoba uprawniona do reprezentacji na podstawie przepisów szczególnych lub orzeczenia sądu (w tym rodzina zastępcza).
11. ZGODA RODZICA/RODZICÓW, PRAWNEGO OPIEKUNA/OPIEKUNÓW DZIECKA. – oznacza zgodę, co najmniej jednego z opiekunów prawnych dziecka. W przypadku braku porozumienia między opiekunami, otrzymują informacje o konieczności rozstrzygnięcia sprawy przez sąd rodzinno – opiekuńczy.
12. OSOBA ODPOWIEDZIALNA ZA POLITYKĘ OCHRONY DZIECI – pracownik wyznaczony przez dyrektora, który sprawuje nadzór nad realizacją Polityki Ochrony Dzieci w placówce.
13. PERSONEL – wszystkie osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, a także osoby podejmujące obowiązki na zasadach wolontariatu, trenerzy, animatorzy, praktykanci, stażyści.
14. PRACOWNIK – osoba pełnoletnia, zatrudniona na umowę o pracę.
15. KRZYWDZENIE – takie działanie lub bezczynność jednostki, instytucji lub społeczeństwa jako całości, które deprywuje równe prawa dzieci do wolności i bezpieczeństwa, równości wobec prawa, równouprawnienia w rodzinie oraz najwyższych standardów ochrony zdrowia; działanie, które zakłóca optymalny rozwój dziecka.
16. WYKORZYSTANIE (przemoc, molestowanie, nadużycie, prześladowanie) – forma krzywdzenia polegająca na wywieraniu wpływu na proces myślowy, zachowanie lub stan fizyczny osoby, nawet przy zaistnieniu przyzwolenia z jej strony; intencjonalne działanie lub zaniechanie jednej osoby wobec drugiej, które wykorzystując przewagę sił narusza prawa i dobra osobiste jednostki, powodując cierpienia i szkody.
17. Wyróżnia się wykorzystanie/przemoc – fizyczną, psychiczną, seksualną, cyberprzemoc i zaniedbanie.
a) Wykorzystanie/(przemoc fizyczna – forma niewłaściwego, nieprzypadkowego naruszenia nietykalności cielesnej małoletniego, zarówno zamierzonego, jak i wynikającego z zaniedbania opieki nad małoletnim, wszelkiego rodzaju celowe działania wobec małoletniego z użyciem siły, powodujące zadawanie bólu, uszkodzenie ciała (np. potrząsanie dzieckiem w formie kary, popychanie, przytrzymywanie, policzkowanie, bicie, rzucanie, kopanie, szarpanie, wykręcanie rąk, oszałamianie różnymi środkami, nieprzypadkowe urazy, stłuczenia, złamania, powodowanie oparzeń, topienie, duszenie lub inne używanie siły fizycznej). To metody kar, które przyjmują postać tortur lub innego okrutnego, nieludzkiego, poniżającego traktowania dzieci. Do krzywdy fizycznej może dojść także wtedy, gdy rodzic/opiekun prawny zatai objawy choroby nieletniego lub świadomie przyczyni się do niej.
b) Wykorzystywanie/ przemoc psychiczna, emocjonalna- niewłaściwe, rozmyślne, uporczywe zachowanie wobec małoletniego, powodujące poważne i trwałe defekty w jego rozwoju emocjonalnym, które powoduje znaczące obniżenie możliwości prawidłowego rozwoju, w tym zaburzenia osobowości, niskie poczucie własnej wartości, stany nerwicowe i lękowe. W psychice małoletniego może się kodować przekaz, iż nie ma on żadnej wartości lub poczucie, że nie jest kochany ani akceptowany, albo że ma wartość jedynie wtedy, gdy odpowiada zadowalająco na potrzeby innych. Może polegać na stawianiu wymagań nieodpowiednich do wieku i rozwoju małoletniego, relacjach, które przekraczają jego zdolności rozwojowe, nadopiekuńczość lub ograniczenie możliwości odkrywania i uczenia się. Wykorzystanie emocjonalne przejawia się poprzez zamknięcie nieletniego na normalne relacje. Małoletni widzą złe traktowanie innych, co może prowadzić do tego, że będą się czuli zagrożeni. Do kategorii tego typu zachowań zalicza się: wyzwiska, groźby, szantaż, straszenie, emocjonalne odrzucenie, nadmierne wymagania, które są nieadekwatne do wieku i możliwości psychofizycznych dziecka oraz demoralizowanie małoletnich.
c) wykorzystywanie seksualne/przemoc seksualna – każde działanie seksualne (tj. gwałt, molestowanie, fotografowanie lub nagrywanie czynności seksualnych) popełnione wbrew woli innej osoby, gdy osoba ta nie wyraża zgody lub nie może jej wyrazić, ponieważ jest dzieckiem, jest niepełnosprawna intelektualnie, jest poważnie odurzona lub nieprzytomna z powodu alkoholu lub narkotyków. Dziecko świadomie lub nieświadomie zostaje użyte przez inną osobę w celu pobudzenia lub zaspokojenia seksualnego tejże osoby lub osób trzecich. Rozróżnia się tu wykorzystanie z fizycznym dotykiem i bez dotyku. Wykorzystanie z użyciem kontaktu fizycznego obejmuje penetrację lub akty niepenetrujące (obmacywanie, pieszczoty, pocałunki itd.). Wykorzystanie seksualne małoletniego bez używania dotyku ma miejsce wtedy, gdy jest on fotografowany lub filmowany dla celów pornograficznych, prezentowane są mu treści erotyczne, jest świadkiem ekshibicjonizmu, jest konfrontowany z obscenicznym językiem lub nieprzyzwoitymi obrazami albo zachęcany, by zachowywał się w sposób seksualnie niewłaściwy.
d) cyberprzemoc – prześladowanie, zastraszanie, nękanie, wyśmiewanie innych osób, stosowanie przemocy z wykorzystaniem internetu i narzędzi typu elektronicznego (technologii informacyjnych i komunikacyjnych, emaili, komunikatorów, chatów, for dyskusyjnych, witryn i stron internetowych, portali społecznościowych, blogów, SMS, MMS i innych).
e) zaniedbanie – pozbawienie małoletniego określonego dobra, powodujące znaczącą szkodę lub osłabienie jego rozwoju, niezaspokojenie jego podstawowych potrzeb fizycznych (właściwe odżywianie, ubieranie, sen, ochrona zdrowia) jak i psychicznych (poczucie bezpieczeństwa, miłość rodzicielska, troska). W tej kategorii mieści się m. in. pozbawienie żywności, ubrania, ciepła, środków higieny, stymulacji intelektualnej, opieki, poczucia bezpieczeństwa, przyjaznych uczuć, opieki medycznej, niechronienie małoletniego przed szkodami fizycznymi i psychicznymi, przed niebezpieczeństwami, niezapewnienie mu odpowiedniej pomocy, w tym powierzenie go ludziom, którzy nie zapewniają mu odpowiedniej opieki medycznej i leczenia. Zaniedbywanie staje się widoczne dopiero w perspektywie dłuższego okresu czasu. Symptomy świadczące o zaniedbywaniu dziecka to m. in. niepokojąco mały wzrost lub masa ciała dziecka, notoryczna nieobecność w przedszkolu. Zaniedbanie może wystąpić już w okresie ciąży z powodu używania przez matkę środków uzależniających.
Zaniedbanie w przedszkolu – lekceważenie przez pracowników przedszkola sytuacji małoletniego, które zgłasza problemy lub ma trudności dydaktyczne, wychowawcze, społeczne w przedszkolu i poza nim.

Rozdział II
Standardy ochrony małoletnich.
Uszczegółowienie działań pracowników przedszkola.

§3
1. Przedszkole oferuje rodzicom/opiekunom prawnym informację oraz edukację w zakresie wychowania dzieci bez przemocy oraz ich ochrony przed krzywdzeniem i wykorzystywaniem.
a) Wszyscy rodzice mają dostęp do obowiązujących w przedszkolu „Standardów ochrony małoletnich” oraz znają procedury zgłaszania zagrożeń.
b) Rodzice są angażowani w działania przedszkola prowadzone na rzecz ochrony małoletnich.
2. Przedszkole zapewnia dzieciom równe traktowanie oraz przestrzeganie ich praw
a) W przedszkolu dostępne są dla dzieci materiały edukacyjne w zakresie: praw dziecka oraz ochrony przed zagrożeniami przemocą i wykorzystywaniem seksualnym oraz zasad bezpieczeństwa.
b) W przedszkolu wyeksponowane są informacje dla dzieci dotyczące możliwości uzyskania przez nich pomocy w trudnej sytuacji.
3. Organizacja postępowania na wypadek krzywdzenia lub podejrzenia krzywdzenia małoletnich zapewnia im skuteczną ochronę
a) Określone są sposoby postępowania pracowników w sytuacjach krzywdzenia lub podejrzenia krzywdzenia małoletniego.
b) Postępowanie na wypadek krzywdzenia lub podejrzenia krzywdzenia dziecka nie może naruszać jego godności, wolności, prawa do prywatności oraz nie może powodować szkody na jego zdrowiu psychicznym lub fizycznym.
c) W przedszkolu ustalone są zasady wsparcia małoletniego po ujawnieniu doznanej przez niego krzywdy.
d) W przedszkolu wskazano osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i udzielenia mu wsparcia.
e) Informacja o osobach przyjmujących zgłoszenia jest upowszechniona na stronie internetowej przedszkola oraz na tablicy ogłoszeń w budynku przedszkolnym.
4. W przedszkolu wzmacniane jest poczucie bezpieczeństwa dzieci w obszarze relacji społecznych oraz ochrony przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami z sieci. W przedszkolu opracowano
a) zasady zapewniające bezpieczne relacje między maloletnimi a personelem,
b) zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci internetowej oraz procedury ochrony maloletnich przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami w sieci Internet oraz utrwalnymi w innej formie,
c) i wdrożono procedury chroniące małoletnich przed krzywdzeniem.
5. Pracownicy przedszkola realizują plan wsparcia dziecka po ujawnieniu doznanej przez niego krzywdy.
6. Działania podejmowane w ramach ochrony małoletnich przed krzywdzeniem są dokumentowane.
7. W przedszkolu prowadzony jest rejestr spraw zgłaszanych i rozpatrywanych w związku z podejrzeniem
lub krzywdzeniem małoletnich.
8. Osoby upoważnione do przyjmowania zgłoszeń związanych z krzywdzeniem dzieci składają oświadczenie o zachowaniu poufności i zobowiązanie do zachowania bezpieczeństwa uzykanych danych osobowych.
9. Przedszkole monitoruje i okresowo weryfikuje zgodność prowadzonych działań z przyjętymi zasadami i procedurami ochrony dzieci.
10. Do weryfikacji stosowanych zasad i procedur przedszkole pozyskuje opinie wychowanków i ich rodziców lub opiekunów prawnych.
11. Zasady monitoringu i kontroli standardów ochrony małoletnich w placówce określa dyrektor przedszkola.
§4
1. Personel pamięta, że pierwszymi i głównymi wychowawcami dzieci są ich rodzice/opiekunowie prawni.
2. W kontaktach z wychowankami pracownicy zobowiązani są do:
a) szanowania ich prawa i wspomagania w procesie wychowania,
b) odnoszenia się z szacunkiem do dziecka, wydając dziecku polecenia rzeczowo, jasno i konkretnie,
c) spokojnego tłumaczenia dziecku oraz rozmowy z pozycji dziecka (kontakt wzrokowy),
d) traktowania każdego dziecko indywidualnie, starając się rozumieć jego potrzeby, wspomagając jego możliwości,
e) wspomagania dziecka w procesie integralnego rozwoju i czynienia go współuczestnikiem i współtwórcą tego procesu poprzez działania pedagogiczne i własną postawę,
f) obiektywizmu, bezinteresowności i sprawiedliwości w traktowaniu każdego dziecka bez względu na okoliczności,
g) życzliwości, wyrozumiałości i cierpliwości, a jednocześnie stanowczości i konsekwencji w stosowaniu ustalonych kryteriów wymagań.
3. Pracownik nadzoruje czynności higieniczne dzieci (przy myciu rąk, korzystaniu z toalety, czyszczeniu nosa lub innych czynnościach higienicznych), zachęca je do samodzielnego ich wykonywania, a w razie potrzeby pomaga dzieciom w samoobsłudze (ubieraniu i rozbieraniu się). Namawia dzieci do samodzielności, a w razie potrzeby pomaga im.
4. Pracownik nadzoruje przebieg posiłków, zachęca dzieci do ich spożywania. Niedopuszczalne jest zmuszanie dziecka do jedzenia.

Rozdział III
Procedury postępowania w sytuacji podejrzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego

§5
1. Pracownicy placówki posiadają wiedzę i w ramach wykonywanych obowiązków zwracają uwagę na czynniki ryzyka krzywdzenia dzieci.
2. W przypadku zidentyfikowania czynników ryzyka przez pracowników przedszkola wychowawca lub psycholog pracujący w przedszkolu podejmują rozmowę z rodzicami, przekazując informacje na temat dostępnej oferty wsparcia i motywując ich do szukania dla siebie pomocy (załącznik nr 1 do niniejszych Standardów).
3. Pracownicy przedszkola monitorują sytuację i dobrostan dzieci poprzez rozmowy i współpracę z instytucjami, które udzielają pomocy dziecku.
§6
1. W przypadku uzyskania informacji lub zauważenia przez pracownika przedszkola, że dziecko jest krzywdzone, pracownik ma obowiązek sporządzenia notatki służbowej i przekazania pozyskanej informacji dyrektorowi.
2. Zgłoszona sprawa poddana jest wyjaśnieniu przez wychowawcę, psychologa i dyrektora.
3. Pracownicy wyjaśniający sprawę podejmują następujące działania:
a) przeprowadzają rozmowę z pokrzywdzonym dzieckiem i z innymi osobami, które pomogą w ocenie sytuacji,
b) psycholog/wychowawca lub dyrektor zaprasza opiekunów dziecka, którego krzywdzenie domniemywa i informuje ich o podejrzeniu,
c) psycholog/wychowawca sporządza opis sytuacji przedszkolnej i rodzinnej dziecka na podstawie rozmów z dzieckiem, nauczycielami i rodzicami oraz stwarza plan pomocy dziecku (wg ustalonego wzoru – załącznik nr 2 do Standardów).
4. Plan pomocy dziecku powinien zawierać wskazania dotyczące:
a) działań, jakie przedszkole podejmuje w celu zapewnienia dziecku poczucia bezpieczeństwa,
b) wsparcia, jakie przedszkole zaoferuje dziecku,
c) skierowanie dziecka do specjalistycznej placówki pomocy dziecku, jeżeli istnieje taka potrzeba.
5. Psycholog/wychowawca informuje dyrektora oraz rodziców/opiekunów prawnych o stwierdzeniu podejrzenia naruszenia Standardów ochrony małoletnich.
6. Rodziców/opiekunów dziecka informuje się w formie pisemnej.
§7
1. W przypadkach wymagających interwencji (np. stwierdzenia krzywdzenia dziecka przez członków rodziny lub w przypadku, gdy podejrzenie krzywdzenia zgłosili opiekunowie dziecka) dyrektor powołuje zespół interwencyjny, w skład którego wchodzą:
a) psycholog,
b) wychowawca dziecka,
c) dyrektor,
d) odpowiedzialna za Standardy Ochrony Małoletnich.
2. Zespół interwencyjny sporządza plan pomocy dziecku, spełniający wymogi określone w §6 pkt. 4 Standardów, na podstawie wiedzy posiadanej przez członków zespołu. Plan pomocy dziecku jest przedstawiany opiekunom dziecka z zaleceniem współpracy przy jego realizacji.
3. Rodziców/opiekunów dziecka informuje się w formie pisemnej.
§8
1. W przypadku, gdy podejrzenie krzywdzenia dziecka zgłosili jego opiekunowie (np. wobec pracownika przedszkola), powołanie zespołu jest obligatoryjne.
2. Zespół interdyscyplinarny zaprasza opiekunów dziecka na spotkanie, w celu omówienia zgłaszanego podejrzenia. Z przebiegu spotkania sporządza się protokół.
3. Dyrektor przeprowadza rozmowę z pracownikiem, informując go o posiadanej relacji ze zdarzenia i o obowiązku złożenia zawiadomienia policji lub do prokuratury. Pracownika informuje się w formie pisemnej.
4. Dyrektor składa zawiadomienie na policję lub do prokuratury.
5. Rodziców/opiekunów dziecka informuje się w formie pisemnej.
§9
1. W przypadku podejrzenia krzywdzenia w domu rodzinnym dziecka, informuje się opiekunów dziecka o obowiązku placówki polegającym na zgłoszeniu podejrzenia naruszenia Standardów ochrony małoletnich do odpowiedniej instytucji (MOPS, prokuratura, policja lub sąd rodzinno- opiekuńczy).
2. Dyrektor/pracownik przedszkola składa zawiadomienie o podejrzeniu przestępstwa (do prokuratury, policji lub wniosek o wgląd w sytuację rodziny – załącznik nr 3 do Sądu Rejonowego, Wydziału Rodzinnego i Nieletnich lub przesyła formularz „Niebieska Karta”).
3. Składający zawiadomienie ma obowiązek zrobić kopie sporządzonej i przekazywanej instytucjom dokumentacji.
4. Dalszy tok postępowania leży w kompetencjach instytucji, do której zostało skierowane zawiadomienie.
5. Opiekunów prawnych dziecka informuje się na piśmie o podjętych działaniach związanych ze zgłoszeniem do odpowiednich instytucji zaistniałej sytuacji.
§10
1. Z przebiegu interwencji sporządza się kartę interwencji, której wzór stanowi załącznik nr 4 do niniejszych Standardów. Kartę załącza się do dokumentacji pobytu dziecka w przedszkolu.
2. Wszyscy pracownicy przedszkola i inne osoby, które w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych pozyskały informację o krzywdzeniu dziecka, lub informacje z tym związane, są zobowiązane do zachowania tych informacji w tajemnicy, wyłączając informacje przekazywane uprawnionym instytucjom w ramach działań interwencyjnych.

Rozdział IV
Zasady ochrony danych osobowych i wizerunku dziecka

§11
1. Dane osobowe dziecka podlegają ochronie na zasadach określonych w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r.
2. Pracownik przedszkola ma obowiązek zachowania w tajemnicy danych osobowych, które przetwarza oraz zachowania w tajemnicy sposobów zabezpieczenia danych osobowych przed nieuprawnionym dostępem.
3. Dane osobowe dziecka są udostępniane wyłącznie osobom i podmiotom uprawnionym na podstawie odrębnych przepisów.
4. Pracownik przedszkola jest uprawniony do przetwarzania danych osobowych dziecka i udostępniania tych danych w ramach pracy w zespole interwencyjnym.
5. Pracownik przedszkola może wykorzystać informacje o dziecku, w celach szkoleniowych lub edukacyjnych, wyłącznie z zachowaniem anonimowości dziecka oraz w sposób uniemożliwiający identyfikację dziecka.
§12
1. Przedszkole, uznając prawo dziecka do prywatności i ochrony dóbr osobistych, zapewnia ochronę wizerunku dziecka.
2. Pracownik przedszkola nie udostępnia informacji o dziecku i jego sytuacji rodzinnej osobom postronnym (np. przedstawicielom mediów).
3. Pracownik przedszkola nie umożliwia osobom postronnym utrwalania wizerunku dziecka na terenie instytucji bez pisemnej zgody opiekunów dziecka.
4. Pracownik przedszkola nie wypowiada się w kontakcie z osobami postronnymi o sprawie dziecka lub jego opiekuna.
5. Pracownik przedszkola, w wyjątkowych i uzasadnionych sytuacjach, może wypowiedzieć się w kontakcie z osobami postronnymi (np. przedstawicielami mediów) o sprawie dziecka lub jego opiekuna – po wyrażeniu pisemnej zgody przez opiekuna dziecka.
§13
1. W celu realizacji materiału medialnego można udostępnić mediom wybrane pomieszczenia przedszkola. Decyzję w sprawie udostępnienia pomieszczenia podejmuje dyrektor.
2. Dyrektor przedszkola, podejmując decyzję, o której mowa w punkcie 1, poleca pracownikowi przedszkola przygotować wybrane pomieszczenie w celu realizacji materiału medialnego w sposób uniemożliwiający filmowanie przebywających na terenie przedszkola dzieci.
3. W celu uzyskania zgody opiekuna dziecka na utrwalanie wizerunku dziecka, pracownik przedszkola może skontaktować się z opiekunem dziecka i ustalić procedurę uzyskania zgody. Niedopuszczalne jest podanie przedstawicielowi mediów danych kontaktowych do opiekuna dziecka – bez wiedzy i zgody tego opiekuna.
§14
1. Upublicznienie przez pracownika przedszkola wizerunku dziecka, utrwalonego w jakiejkolwiek formie (fotografia, nagranie audio – wideo) wymaga pisemnej zgody opiekuna dziecka.
2. Utrwalenie wizerunku dziecka dokonuje się tylko przy użyciu urządzeń stanowiących własność placówki. Nie wykorzystuje się do tego prywatnych aparatów.

Rozdział V
Określenie sposobu bezpiecznego dostępu do internetu

§15
1. Przedszkole, zapewniając dzieciom dostęp do Internetu, jest zobowiązane podejmować działania zabezpieczające dzieci przed dostępem do treści, które mogą stanowić zagrożenie dla ich prawidłowego rozwoju; w szczególności zobowiązane jest zainstalować i aktualizować oprogramowanie zabezpieczające.
2. Na terenie przedszkola dostęp dziecka do Internetu możliwy jest wyłącznie pod nadzorem jego pracownika.
3. Pracownik pedagogiczny przedszkola ma obowiązek informowania dzieci o zasadach bezpiecznego korzystania z Internetu. Czuwa także nad ewentualnymi zagrożeniami podczas korzystania z Internetu przez dzieci.

Rozdział VI
Określenie zasad bezpiecznej relacji dziecko – pracownik

§16
1. Kontakt fizyczny w relacji dziecko – pracownik przedszkola:
a) Przedszkole zapewnia bezpieczne warunki przebywania, w tym ochronę zdrowia dziecka w przedszkolu.
b) W sytuacji zajęć i zabaw personel przedszkola ma prawo przytulać dziecko, sadzać je na kolanach, trzymać na rękach, bezpośrednio pomagać dziecku w wykonywaniu ćwiczeń sprawnościowych, zadań ruchowych oraz zajęć manualnych – tylko za zgodą dziecka i z jego inicjatywy.
c) W sytuacji zagrożenia wypadkiem, kontuzją, urazem, itp., personel przedszkola ma prawo: zdecydowanie, ale nie gwałtowanie odsunąć dziecko od źródła zagrożenia, wyprowadzić dziecko lub przenieść je w bezpieczne miejsce, stanowczo, ale nie gwałtownie odebrać dziecku przedmiot zagrażający jego zdrowiu, o ile okoliczności pozwolą, powinien wyjaśnić dziecku przyczyny swoich działań.
d) Na wypadek sytuacji ratowania zdrowia i życia dziecka wszyscy pracownicy przedszkola (są przeszkalani w zakresie udzielania pierwszej pomocy, stosują procedurę obowiązującą w przedszkolu) mają prawo i obowiązek w tych okolicznościach udzielić bezpośredniej pomocy dziecku.
e) W sytuacji wykonywania czynności pielęgnacyjnych personel przedszkola ma obowiązek wykonywać wszystkie czynności pielęgnacyjne przy dziecku (takie jak mycie i pielęgnacja intymnych okolic ciała dziecka, np. w sytuacji, gdy dziecko się zanieczyści/zmoczy – zmiana bielizny, ubrania). Ma też obowiązek systematycznie dbać o czystość rąk i buzi dziecka.
f) W zależności od stopnia samodzielności dziecka personel wyręcza je w działaniach samoobsługowych, pomaga lub tylko kontroluje, a także wspiera wysiłki dziecka, zawsze uprzedza dziecko o potrzebie i konieczności wykonania przy nim danej czynności, a same czynności pielęgnacyjne wykonuje w sposób delikatny, spokojnie, bez pośpiechu – tak, aby dziecko czuło się w tych sytuacjach bezpiecznie.
g) Za zmoczenie się czy zanieczyszczenie dziecko nigdy nie jest z karane, zawstydzane, ośmieszane.
h) W sytuacjach: rozbierania, przebierania się, ubierania personel placówki, w przypadku dzieci bardziej samodzielnych za ich zgodą służy im pomocą.
i) Dzieciom mniej zaradnym w ww. czynnościach pomaga w większym stopniu lub całkowicie je w nich wyręcza. Wszystkie te czynności wykonuje w sposób delikatny, spokojnie, bez zbędnego pośpiechu, dbając o komfort dziecka.
2. Język personelu przedszkola wobec wychowanków:
a) zawsze zwraca się do dziecka po imieniu,
b) mówi do dziecka spokojnie, nie podnosi głosu,
c) używa języka zrozumiałego dla dziecka, a zarazem poprawnego pod względem reguł językowych,
d) nie używa słów i wyrażeń niecenzuralnych,
e) nie etykietuje dziecka, nie ośmiesza go i nie upokarza,
f) nie używa wobec dziecka przemocy psychicznej, nie grozi dziecku, nie straszy, by uzyskać posłuszeństwo- uprzedza dziecko o wszystkich swoich wobec niego zamierzeniach,
g) nie ocenia postępowania rodziców dziecka w jego obecności,
h) nigdy nie pozostawia dziecka bez wyjaśnienia – tłumaczy swoje decyzje,
i) nigdy nie pozostaje obojętnym na wyrażoną przez dziecko chęć nawiązania kontaktu, rozmowy,
j) zachęca dziecko do mówienia.
3. Metody wychowawcze stosowane w przedszkolu:
a) Wszystkie dzieci traktowane są jednakowo, bez względu na kolor skóry, pochodzenie, środowisko społeczne, tradycje kulturowe i religijne, status materialny, stan zdrowia, wygląd, zachowanie, itp.
b) Procesy edukacyjne organizowane w przedszkolu są zgodne z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy umysłowej, na poziomie możliwości psychofizycznych dzieci oraz zgodnie z tempem ich rozwoju.
c) W przedszkolu stosowana jest metoda oparta na wzajemnym szacunku oraz wspieraniu dziecka w zrozumieniu jego potrzeb i motywów działania, a także rozwijaniu umiejętności radzenia sobie z trudnymi sytuacjami wynikającymi z braku zaspokojenia tych potrzeb.
d) W przedszkolu stosowany jest kodeks grupowy, który ma na celu wzmacnianie pozytywnych zachowań i eliminowanie negatywnych. W każdej grupie, wychowankowie wspólnie z wychowawcą tworzą kontrakt/ kodeks regulujący funkcjonowanie grupy. Dzieci znają kodeks obowiązujący w grupie, wiedzą jakie zachowania są niedozwolone i wiedzą, z jakimi konsekwencjami się one wiążą.
e) Wobec dzieci stosowane są konsekwencje nieodpowiedniego zachowania, a nie kary, z uwzględnieniem praw dziecka i poszanowaniem jego godności.
f) W pierwszej kolejności pracownicy zwracają uwagę i podkreślają naturalne konsekwencje działania dziecka np. gdy zepsuło zabawkę czy dokuczyło koledze itp.
g) Nagrodę stanowi: pochwała indywidualna, na tle grupy, nadanie przywileju, pochwała do rodzica itp.
h) W celu wyeliminowania negatywnych zachowań dziecka, które mogą być niebezpieczne dla niego samego lub innych osób mogą być podejmowane szczególne środki będące konsekwencjami negatywnych zachowań.
i) Konsekwencją negatywną może być: zmiana aktywności, indywidualne zwrócenie uwagi, rozmowa,itp.
j) Przy zastosowaniu konsekwencji pozytywnej i negatywnej zachowane są zasady: pracownik zawsze wyraża sprzeciw wobec zachowania, a nie wobec dziecka, wyraża swoje oczekiwania wobec dalszego postepowania dziecka, naprawienia skutków jego negatywnego działania oraz pokazuje dziecku metody i sposoby radzenia sobie w podobnych sytuacjach bez naruszania obowiązujących norm.
k) Nauczyciele zobowiązani są do zapoznania rodziców dzieci z zasadami panującymi w przedszkolu.

Rozdział VII
Sprawdzanie pracowników pod kątem niekaralności za przestępstwa z użyciem przemocy na szkodę małoletniego

§17
1. Przedszkole monitoruje swoich pracowników w celu zapobiegania krzywdzeniu dzieci.
2. Rozpoczynając pracę w przedszkolu pracownicy mają obowiązek zapoznania się z obowiązującymi w placówce Standardami Ochrony Małoletnich.
3. Pracownicy przedszkola są przeszkoleni w zakresie rozpoznawania czynników i identyfikacji symptomów krzywdzenia dzieci.
4. Wszyscy zatrudnieni są poinformowani o odpowiedzialności prawnej pracowników placówki, w zakresie ich obowiązku do podejmowania interwencji w sytuacji rozpoznania krzywdzenia wychowanka.
5. Wszyscy pracownicy przechodzą szkolenie w zakresie procedury „Niebieskie Karty” oraz jak rozpoznać symptomy skrzywdzonego małoletniego.
6. Pracownicy przedszkola mają dostęp do danych kontaktowych lokalnych placówek (załącznik nr 1 do niniejszych Standardów), które zajmują się ochroną dzieci oraz zapewniają pomoc w nagłych wypadkach (policja, sąd rodzinny, centrum interwencji kryzysowej, ośrodek pomocy społecznej itp.).
7. Każdy z pracowników niepedagogicznych podpisuje oświadczenie o niekaralności za przestępstwa z użyciem przemocy na szkodę małoletniego (załącznik nr 5 do niniejszych Standardów).
8. Każdy pracownik pedagogiczny podpisuje oświadczenie, że posiada pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z pełni praw publicznych (załącznik nr 6 do niniejszych Standardów).
9. Każdy pracownik pedagogiczny dostarcza informację, iż nie figuruje w kartotece karnej Krajowego Rejestru Karnego Ministerstwa Sprawiedliwości.
10. W stosunku do pracowników pedagogicznych dyrektor pobiera informację z:
a) Krajowego Rejestru Karnego w sprawie czy dany pracownik widnieje w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym
b) Systemu Informacji Oświatowej czy dany pracownik znajduje się w centralnym rejestrze orzeczeń dyscyplinarnych prowadzonym przez Ministra Edukacji i Nauki.

Rozdział VIII
Ewaluacja stosowania Standardów

§18
1. Dyrektor wyznacza pracownika jako koordynatora odpowiedzialnego za Standardy Ochrony Małoletnich.
2. Koordynator jest odpowiedzialny za:
a) monitorowanie realizacji Standardów, reagowanie na sygnały naruszenia Standardów,
b) przeprowadzanie wśród pracowników raz na rok ankiet monitorujących poziom realizacji Standardów (wzór ankiety stanowi załącznik).
c) opracowanie wypełnionych przez pracowników ankiet. Sporządza na tej podstawie raport z monitoringu, który następnie przekazuje dyrektorowi przedszkola, proponuje zmiany w Standardach.
3. W ankiecie pracownicy mogą proponować zmiany Standardów oraz wskazywać naruszenia ich w przedszkolu.
4. Dyrektor, w porozumieniu z Radą Pedagogiczną przedszkola, wprowadza do Standardów niezbędne zmiany i ogłasza pracownikom przedszkola ich nowe brzmienie.
Rozdział IX
Przepisy końcowe
§19
1. Standardy wchodzą w życie na mocy zarządzenia dyrektora przedszkola.
2. Ze Standardami są zapoznani wszyscy pracownicy przedszkola, co potwierdzają własnoręcznym podpisem (załącznik nr 7 do niniejszych Standardów).
3. Rodzice mogą zapoznania się ze Standardami, które są zamieszczone na stronie internetowej przedszkola.

Załącznik nr 1
do „Standardów Ochrony Małoletnich”

WAŻNE ADRESY – DO KOGO O POMOC W KRYZYSIE DLA DZIECI I DOROSŁYCH!
• Całodobowy Telefon dla Ofiar i Sprawców Przemocy Seksualnej: tel. 22 828 11 12
• Telefon Zaufania dla Osób doświadczających przemocy: tel. 600 070 717
• Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży: połączenie bezpłatne tel.116 111 czynny codziennie od godz.1200 do 200
• Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka: tel. 800 12 12 12 czynny od poniedziałku do piątku od godz. 815 do 2000. Można dzwonić po godz. 2000 lub w dni wolne od pracy, zgłosić problem i pozostawić swój numer kontaktowy, aby pracownik telefonu zaufania oddzwonił.
• Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Kwidzynie, Chopina 26, tel. 512 909 991
• Centrum Wsparcia dla osób w stanie kryzysu emocjonalnego:w ramach Centrum Wsparcia Fundacja Itaka
• prowadzi całodobową przez 7 dni w tygodniu pomoc telefoniczną pod nr tel. 800 70 22 22
• Telefon Zaufania dla Osób Dorosłych w kryzysie emocjonalnym: tel. 116 123
• Fundacja Centrum Praw Kobiet: Warszawa, Wilcza 60, tel. 22 6222517,
• Telefon Nadziei dla kobiet w ciąży i matek w trudnej sytuacji życiowej: tel. 800 112 800 czynny od poniedziałku do piątku w godz.1500 do 700, w sobotę, niedzielę i święta czynne całą dobę (połączenie bezpłatne)
• Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Miejski Zespół Interdyscyplinarny ds/ Rozwiązywania Problemów Przemocy w Rodzinie w Kwidzynie, Grudziądzka 6, kontakt: Joanna Piątkowska, tel. 55 646 16 26 wew. 147
• Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii, Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii, 02-776 Warszawa, Dereniowa 52/54; e-mail: kcpu@kcpu.gov.pl e-mail: nfpp@kbpn.gov.pl
tel.: 22 641 15 01 22 649 66 59 22 855 54 58 22 855 54 69 fax: 22 641 15 65
• Przychodnia Leczenia Uzależnień NZOZ w Kwidzynie, Warszawska 18A, tel.: 55 646 44 04
• Kwidzyńska Poradnia Profilaktyczna w Kwidzynie, Chopina 26/201, tel: 513 500 066
• Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Kwidzynie, Chopina 40, tel. 55 279 38 15
• Sąd Rejonowy w Kwidzynie, III Wydział Rodzinny i Nieletnich, Kościuszki 30a p.202; tel. 55 262 46 20
• Fundacja Edukacji i Rozwoju Flow w Kwidzynie, Kamienna 1/29, fundacja-flow.pl tel.662 058 325
• Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kwidzynie, Hallera 5, tel.: 55 646 18 00
• CENTRUM POMOCOWE CARITAS im. św. Jana Pawła II w Gdańsku, Fromborska 24 ; centrumjp2@caritas.gda.pl tel. 058 511 35 04

Załącznik nr 2
do „Standardów Ochrony Małoletnich”

NOTATKA SŁUŻBOWA DOTYCZĄCA DZIECKA
W ZWIĄZKU Z PODEJRZENIEM PRZEMOCY W RODZINIE

Imię i nazwisko dziecka……………………………………………..………….. Data sporządzenia notatki ………………….………….
1. Opis wyglądu dziecka: (np. urazy-jakie?)…………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………..……
2. Zachowanie dziecka (jakie ?) …………………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………
3. Inne informacje istotne w rozpoznawaniu sytuacji dziecka: ……………………….…………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………
4. Źródło informacji: ………………………………………………………………………………………………………………………..….……………..
5. Podjęte działania interwencyjne:………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………
podpis osoby sporządzającej notatkę

Załącznik nr 3
do „Standardów Ochrony Małoletnich”
Kwidzyn, dnia………………………..………………
Wnioskodawca: …………………………………..…..……………………………
(imię i nazwisko)
ul………………………………………………………………………………………………

Uczestnicy postępowania:
……………………………………………………………………………………….……
(imię i nazwisko)
ul…………………………………………………………………………….………………..

Rodzice małoletniej/małoletniego
:………………………………………………………………………………………………

Do Sądu Rejonowego w Kwidzynie
III Wydział Rodzinny i Nieletnich

WNIOSEK O WGLĄD W SYTUACJĘ DZIECKA

Wnoszę o wgląd w sytuację małoletniej/małoletniego ……………………………………………………………………..…………….. i wydanie odpowiednich zarządzeń opiekuńczych.

Uzasadnienie
Małoletnia/Małoletni…………………………………..……………………………..………………………………………………………………… (opis sytuacji zaobserwowanych i wywołujących podejrzenia naruszenia bezpieczeństwa dziecka) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………….

Mając powyższe na uwadze wnoszę jak na wstępie.

……………………………………………………………….
podpisy osoby reprezentującej placówkę

Załącznik nr 4
do „Standardów Ochrony Małoletnich”
KARTA INTERWENCJI
1. Imię i nazwisko dziecka, grupa ……………………………………………………………………………………….…………………………..….
2. Przyczyna interwencji …………………………………………………………………………………………….…………………………….………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………
4. Osoba zawiadamiająca o podejrzeniu przemocy wobec dziecka………………………………………………………………….…
5. Opis działań podjętych przez psychologa, pedagoga specjalnego, nauczyciela.
Data…………………………………….
Działanie ………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………… …………………………………………………………………………….……………………………….………………………..……………………………………… 6. Rozmowa z opiekunami dziecka.
Data……………………………………..
Opis rozmowy: ……………………………………..……………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………….…..………………………………………………………………………………………………………………………Forma podjętej interwencji.
a) Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.
b) Wniosek o wgląd w sytuacje dziecka.
c) Inny rodzaj interwencji. Jaki?……………………………………………………………………………………………………………………………..
7. Dane dotyczące interwencji …………………………………………………………………..……..………………………………………………
(nazwa organu, do którego zgłoszono interwencje)
Data interwencji ………………………………………..
8. Wyniki interwencji: działania organów wymiaru sprawiedliwości, jeśli placówka je uzyskała, działania placówki, działania rodziców.
Data…………………………………….
Działanie ………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………… …………………………………………………………………………………………………………….………………………..………………………………………

…………………………………………………….
podpisy osoby reprezentującej placówkę
…………………………………………………….
podpisy opiekunów prawnych

Załącznik nr 5
do „Standardów Ochrony Małoletnich”

Kwidzyn, dnia…………………………………

OŚWIADCZENIE O NIEKARALNOŚCI

Ja, …………………………………………………………………………………….. nr PESEL………………………………………………

oświadczam, że nie byłam/em skazana/y za przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę małoletniego i nie toczy się przeciwko mnie żadne postępowanie karne ani dyscyplinarne w tym zakresie.

……………………………………………………………….
Podpis

Załącznik nr 6
do „Standardów Ochrony Małoletnich”

Kwidzyn, dnia…………………………………

OŚWIADCZENIE O POSIADANIU PEŁNEJ ZDOLNOŚCI DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH

Ja, …………………………………………………………………………………….. nr PESEL………………………………………………

oświadczam, że posiadam / nie posiadam* pełną zdolność do czynności prawnych.

*niepotrzebne skreślić

……………………………………………………………….
Podpis

Załącznik nr 7
do „Standardów Ochrony Małoletnich”

Kwidzyn, dnia…………………………………

OŚWIADCZENIE
o zapoznaniu ze standardami ochrony małoletnich
ZOBOWIĄZANIE DO ICH PRZESTRZEGANIA

Ja, …………………………………………………………………………………….. nr PESEL………………………………………………

oświadczam, że zapoznałam/-em się ze Standardami Ochrony Małoletnich obowiązującymi w Miejskim Przedszkolu nr 2 w Kwidzynie i zobowiązuję się do ich przestrzegania.

……………………………………………………………….
Podpis